Een project tegen kinderarbeid in de Turkse hazelnootoogst levert volgens deelnemers, waaronder Nestlé, goede resultaten op. Maar nu begint het echte werk.
Het is kinderarbeid van de zwaarste categorie: de arbeidsintensieve hazelnootoogst in Turkije. Dat land is met afstand de grootste producent ter wereld en kinderen van arbeidsmigranten helpen er jaarlijks 650.000 megaton hazelnoten te plukken of te rapen. De noten komen wereldwijd terecht in chocoladerepen of hazelnootpasta, ijs of zakjes notenmix.
Drie jaar lang hebben de internationale ngo Fair Labor Association (FLA), levensmiddelengigant Nestlé, de Turkse hazelnootleveranciers Olam en Balsu en de Turkse overheid dit probleem aangepakt in een proefproject, voor 5 miljoen dollar gefinancierd door de Amerikaanse overheid. Bij de afronding ervan zijn ze optimistisch over de uitkomsten. Maar er is nog een lange weg te gaan.
FLA heeft veel data verzameld, ook buiten de productieketen. Vragen genoeg. Welke rol spelen de koppelbazen? Waar komen al die migranten vandaan? Hoe zijn hun kinderen eraan toe? Voor het project zijn enkele zomerscholen geopend: de bus reed voor en kinderen kregen een dagprogramma, terwijl de ouders werkten. Ook kwamen er fatsoenlijke slaapvertrekken voor de arbeiders, die tenten, hutten of stallen gewend zijn. De boeren kregen les over de wet, arbeiders over hun rechten.
Tegelijkertijd is het lastig om de diepere oorzaken van kinderarbeid weg te nemen. Zoals armoede en werkloosheid. Driekwart van de ondervraagde seizoenswerkers kan amper rondkomen. Zestig procent heeft schulden. Arbeiders uit het zuiden van Turkije, waaronder Syrische vluchtelingen, reizen vanaf april van oogst naar oogst: katoen, citrusvruchten, suikerbieten, pinda’s, meloenen, kersen... In augustus zijn de hazelnoten rijp. Kinderen gaan mee, want waar laat je ze anders, en het geld dat ze verdienen is broodnodig. Ook zij werken zeven dagen in de week, elf uur per dag.
Die zomerschool is fijn voor de kinderen. Maar hun ouders lopen zo inkomsten mis en ze verdienen al geen minimumloon. Benjamin Ware, hoofd duurzame inkoop van Nestlé, heeft geen pasklare oplossing. “Wat de situatie verergert, is dat de landarbeiders 10 procent van hun salaris aan tussenpersonen afdragen.” De rekrutering moet dus beter, vindt hij.
Lees hier het hele artikel 'Aanpak kinderarbeid blijft lastig' in Trouw in print of digitaal.